Wysokość alimentów na dziecko – jak ustalić? Od czego zależy?

Co to są alimenty?

Alimenty (a w języku prawnym - renta alimentacyjna) - to obowiązkowe świadczenia na rzecz najbliższych członków rodziny, które mają dostarczać uprawnionemu do ich otrzymywania środków utrzymania i wychowania. Obecnie w prawie nie ma limitów wieku, do którego alimenty mogą obowiązywać, bowiem konieczność ich płacenia istnieje do momentu, gdy dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. W pierwszej kolejności do świadczeń alimentacyjnych obowiązani są rodzice, a w dalszej kolejności dalsi krewni. Najczęściej alimenty płacone są w pieniądzu, co miesiąc w stałej kwocie.

Jak ustalić wysokość alimentów?

Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby i wychowania. Oznacza to umożliwienie zaspokajania bieżących potrzeb w zakresie wyżywienia, odzieży, mieszkania, higieny, leczenia i w pewnym zakresie potrzeb kulturalnych – dotyczy to wszystkich uprawnionych niezależnie od wieku. Dostarczanie środków wychowania dotyczy zaś zwłaszcza małoletnich, którzy dopiero przygotowują się do samodzielnego życia. Chodzi tu o potrzeby w zakresie kształcenia ogólnego i zawodowego, rozwijania zdolności dziecka, zapewnienie mu odpowiednich rozrywek, wypoczynku, dbałości o rozwój fizyczny i duchowy itd.

Alimenty obejmują też wydatki związane z ochroną praw dziecka i ochroną jego osoby np. koszty postępowania sądowego w sprawie dotyczącej dziecka, nie dotyczą zaś wyposażenia, tj. wydatków związanych z zawarciem małżeństwa lub usamodzielnieniem się dziecka (np. kupno mieszkania).

Od czego zależy wysokość alimentów?

Nie istnieje ściśle określony taryfikator alimentacyjny. Można żądać w zasadzie dowolnej kwoty alimentów, trudno jednak przewidzieć czy sąd przychyli się do tego żądania.

Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz majątkowych i zarobkowych możliwości zobowiązanego. Kwota alimentów zależy od konkretnych okoliczności w danej sprawie. Zależy też od stosunku rodzinno-prawnego łączącego zobowiązanego i uprawnionego – różna będzie wysokość alimentów przy różnych stosunkach rodzinnych. Najsilniej obowiązek kształtuje się w relacji rodzic – niesamodzielne dziecko.

Średnia kwota alimentów- czy istnieje?

Jak wskazano wyżej, wysokość alimentów zależy od potrzeb uprawnionego dziecka, jak i od możliwości zarobkowych zobowiązanego rodzica, zatem nie ma „złotego środka”, dzięki któremu można podać jedną średnią kwotę alimentów na dziecko w danym wieku, gdyż zależy to od tych czynników. Jednak przyjąć można, że standard życia dziecka powinien być taki sam, jak przed rozpadem związku rodziców. Poza tym, dziecko ma prawo do życia na takim samym poziomie jak swoi rodzice. Zatem, gdy rodzice lub jedno z rodziców jest zamożne, można spodziewać się, że renta alimentacyjna nie będzie wynosiła kilkuset złotych, a kilka tysięcy. W większych miastach, renta alimentacyjna na rzecz dziecka nie wynosi przeważnie mniej niż 500 zł, chyba, że mowa o szczególnych sytuacjach, gdy zobowiązany rodzic np. z powodu ciężkiej choroby nie ma prawie w ogóle możliwości zarobkowania i łożenia na dziecko.

Zatem kwota alimentów zależy od dwóch czynników:

1. Ile uprawniony potrzebuje?

Przykładowe wydatki na dziecko to:

• szkoła – podręczniki, przybory i pomoce szkolne, składki klasowe, na radę rodziców i ubezpieczenie, koszty wyjść klasowych (wycieczki, kino teatr), obiady, świetlica
• zajęcia dodatkowe – korepetycje, językowe, sportowe (w tym także potrzebny sprzęt), artystyczne
• wyżywienie
• kosmetyki i środki czystości
• ubrania
• wyjazdy weekendowe i wakacyjne,
• leczenie (koszty leków, wizyty u dentysty, stałego leczenia)
• rozrywka
• koszty dojazdów (do szkoły i na zajęcia dodatkowe)
• opłaty mieszkaniowe (koszty mieszkania przypadające na dziecko np. przy 3 osobach zamieszkujących będzie to 1/3 wszystkich opłat)

Wszystkie jednorazowe wydatki np. podręczniki należy wyliczyć jako koszt miesięczny, zatem uzyskaną kwotę trzeba podzielić na 12 i podać jako miesięczną – alimenty przysługują co miesiąc, zatem potrzebne jest

2. Ile zobowiązany jest w stanie łożyć?

Jak już wspomniano, zwrócić należy uwagę, że mowa o możliwościach, a nie rzeczywistych zarobkach. Stąd należy przygotować informację dotyczące możliwości zarobkowe drugiego rodzica: składając zeszłoroczny PIT, czy umowę o pracę, opisując przy tym jego wykształcenie, umiejętności, zawód, miejsca pracy itp. Ponadto można wyszukać przykładowe oferty pracy dla osób o podobnych kwalifikacjach. Jeżeli rodzic nie ma żadnego konkretnego zawodu, wykształcenia ani doświadczenia, podstawą do wyliczenia możliwości zarobkowych będą oferty dla osób bez zawodu. Ewentualnie można wnosić, by sąd zwrócił się do urzędu pracy o nadesłanie informacji, czy są oferty dla osób o określonych kwalifikacjach lub bez zawodu.

Obowiązek alimentacyjny względem dziecka dotyczy obojga rodziców, co nie oznacza, że kwota utrzymania dziecka dzielona jest na pół. Na rodzica, który nie mieszka na co dzień z dzieckiem, przypada kwota wyższa z tego względu, że obowiązek alimentacyjny realizuje się nie tylko w pieniądzu (kwotowo albo ułamkowo (procent dochodów zobowiązanego)), ale także poprzez bezpośrednią opiekę (osobiste starania), czyli czynności związane z utrzymaniem dziecka, np. przygotowywanie posiłków, dbanie o czystość, pielęgnacja w chorobie itd.

Nie istnieje zatem przeciętna kwota alimentów na dziecko w danym wieku. W zależności od konfiguracji czynników, sądy zasądzają alimenty w różnej kwocie. Czynniki, od których zależy wysokość alimentów, trzeba dokładnie przeanalizować, wyliczyć i udokumentować.